حضور خلیفه سرزمین های اسلامی در قزوین، نشان دهندۀ اهمیت این شهر مرزی در اوایل قرن سوم است. ایجاد حصاری عظیم گرد سه شهر با وجود زمین های خالی بسیار در فواصل آن ها، نشانگر پا برجا بودن تهدیدات و وم حفظ امنیت شهر مرزی در مقابل دشمنان خلیفه است. مقدسی (قرن چهارم) نیز در احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم آورده است: قزوین: بزرگ و پر تاکستان است. شهرکی دارد که جامع در آنست در ربض آن دژی است. »(مقدسی، ۱۳۶۱ ؛ ص ۵۸۴)
رافعی در التدوین آورده است: آنگاه هارون الرشید در دوران خلافتش به شهر قزوین آمد و فرمان ساختن مسجد جامع را داد. آن صحن کوچکی از مسجد بزرگ مقصوره کهن و به فرمان خلیفه مستقلاتی خریداری شد. آن ها را به مصالح شهر و ساختمان و تعمیر مسجد و دژ وقف کرد و آن ها را رشیدیات گویند. » (گلریز، ۱۳۶۸ ؛ ص ۱۳۰)
با ساخت مسجد جامع عتیق، مركزیت سازمان فضایی قرن سوم تا ششم نیز در مدینه عتیقه یا محله شهرستان قرار می گیرد. در دوره مذكور دژها یا شهرهای شمالی به تدریج به محلات مسكونی تبدیل می گردند. توسط گذرهایی كه در فواصل آن ها وجود دارد، به بخش های جنوبی شهر متصل می گردند. (مجابی، ۱۳۸۸)
ابن حوقل مورخ قرن چهارم در مسالک و ممالک نوشته است: قزوین شهری است که حصاری بر اوست و درون آن شهر کوچکی است. دارای حصار و مسجد جامع در شهر داخلی است.» (گلریز، ۱۳۶۸ ؛ ص ۷۷)
رافعی حصار شهر قزوین را در قرن سوم تا ششم این گونه توصیف می کند: حصار قزوین بر سه شهر احاطه داشت. موسی بن بوقا غلام معتصم در سال ۲۵۴ هجری قمری بناهای دیگری بنا کرد و مال بسیاری صرف نمود.» (گلریز، ۱۳۶۸ ؛ ص ۱۳۰)
در کتاب سیر تاریخی بنای شهر قزوین اتفاقات شهر در این دوره بررسی به شرح زیر آمده است:
بنا شدن قسمت اولیه مسجد جامع كبیر در داخل حصار شاپور و آغاز كشیده شدن بارو بر گرد سه شهر یعنی دژ كشوین”، مدینه موسی” و مدینه مباركه” توسط هارون الرشید خلیفه عباسی در دهه هشتم قرن دوم هجری و ناتمام ماندن آن.
اتمام بنای باروی شهر در حكومت معتز خلیفه توسط موسی بن بوقا با دویست و شش برج و طول حدود شش هزار متر به سال ۲۵۴ هجری.
واقع بودن زمین های بیاض و محوطه های بسیار داخل باروی بزرگ در فواصل سه شهر: دژ كشوین، مدینه موسی و مدینه مباركه از هم، خاصه در شرق بازار.
احداث شدن تدریجی بازار در شمال غربی دژ كشوین و در ساحل شرقی رودخانه دِزَج.
احداث شدن بناها در غرب رودخانه دزج بین قرن سوم تا ششم
جاری بودن رودخانه دزج در غرب شهر داخل باروی بزرگ و رودخانه ارنزك در بیرون بارو و شرق شهر قزوین.
آمدن صاحب بن عباد با یاران به قزوین به سال ۳۷۳ هجری و ساختن كوشكی در شمال مدینه موسی و تعمیر كردن باروی قزوین. ساخت مسجد اصحاب ابوحنیفه در محله پنبه ریسه و حمل شدن منبر آن از ری در سال ۴۰۴ هجری. تأسیس مسجد جامع اصحاب ابوحنیفه در قرن چهارم هجری قمری، سازمان فضایی شهر را دگرگون می کند. این مسجد که جامع حنفیان بوده، نزدیک به رود غربی شکل می گیرد. این در حالی است که مسجد جامع عتیق منسوب به شافعیان بوده و در مدینه عتیقه وجود داشته است.
خراب شدن باروی شهر در جنگ سالار ابراهیم با مردم به سال ۴۱۰ هجری و تعمیر شدن آن توسط ابوعلی جعفری به سال ۴۱۱ هجری. آباد بودن باروی شهر و کنگره های آن هنگام عبور ناصر خسرو از قزوین در (سال ۴۳۸ هجری). (دبیرسیاقی، ۱۳۸۱ ؛ ص ۳۸۶)
بنیان گذاری مسجد جامع در شهر قدیم نیز اهمیت این قسمت از شهر به عنوان كل اصلی نسبت به شهرهای شمالی كه کل های کوچک تر در سازمان فضایی شهر در دوره مذكور هستند را بیان می دارد. روایات تاریخی بیانگر وجود کشاکش بین مذاهب در اثبات صحت نماز جمعه هر فرقه در مسجد جامع خود است. به طوری که شافعیان دلیل خود را قرارگیری مسجد جامع عتیق در شهر قدیم ذکر می کرده اند. حضور دو مسجد جامع به صورت همزمان در این مرحله، احتمال وجود الگویی خاص در سازمان فضایی شهر را دارد که آن را می توانیم شهر دو قطبی» بنامیم. (مجابی ، ۱۳۸۸)
ویژگی اصلی سازمان فضایی دو قطبی شهر، گرایش های مذهبی بوده است. دلیل آن را می توان وجود دو مسجد جامع به طور همزمان ارزیابی نمود. قرارگیری مسجد جامع عتیق همجوار با رود دزج (رود شرقی) و مسجد جامع اصحاب ابوحنیفه همجوار با رود اترک (رود غربی) امکان دسترسی به منابع آب مستقل را برای دو قطب فراهم می آورده است.
احتمال ایجاد مانع مصنوعی به منظور حفظ آب رود فصلی شرقی نیز وجود داشته است. چرا که انحراف رود شرقی عارضه ای طبیعی به نظر نمی رسد. ذکر باقی بودن مدینه مبارکه (محله دستجرد) در دوره های بعدی نیز می تواند دلیلی برای حضور قطب شرقی باشد. چرا که ذکر شده مدینه موسی که همزمان و به دلایلی مشترک با مدینه مبارکه شکل گرفته بود تخریب شد. (مجابی، ۱۳۸۸)
پس از حمله اعراب به ایران در قرن اول پس از اسلام، قزوین که در دوره ساسانیان پایگاه مستحکمی برای جلوگیری از هجوم مهاجمان دیلمی بود، در دوره اسلامی نیز به پایگاه و مبدأ عملیات بعدی لشکریان عرب تبدیل شد.
روند شهرسازی و گسترش مناطق مسی در قزوین، پس از ورود اسلام به این سرزمین، شتابی دوچندان یافت. در مدتی کوتاه به عنوان باب الجنه” یا دروازه بهشت” نامیده شد. در دوره های بعد، هنگامی که هارون الرشید، خلیفه عباسی، در راه خراسان از قزوین می گذشت، پس از آگاهی از گرفتاری های مردم قزوین در مقابل هجوم های دیالمه و مقاومت شجاعانه آن ها، دستور داد سعد بن عاص، حصاری به دور مدینه موسی (مبارکیه) بکشد و مسجدی در آن بسازد. ولی به علت مرگ هارون الرشید حصار ناتمام ماند.
از اواخر قرن پنجم هجری تا زمان حمله هولاکو به قلعه های اسماعیلیان، سرزمین قزوین تحت تأثیر حوادث مربوط به نهضت حسن صباح و جانشینان او قرار داشت. در این زمان قزوین شاهد نبردهای طولانی مدت، میان سپاه حکومت مرکزی و اسماعیلان بود. حسن صباح به عنوان رهبر نهضت اسماعیلیان، سرزمین قزوین را به عنوان مرکز فعالیت های خود انتخاب و قلاع و برج و باروهای خود را در ارتفاعات الموت احداث کرد. درخشان ترین دوره تاریخ منطقه قزوین، با استقرار پایتخت حکومت ایلخانان در سلطانیه آغاز می شود. با انتخاب سلطانیه به عنوان پایتخت کشور، این محل به صورت مرکز و محل تلاقی شبکه راه های کشور در می آید.
منابع
-۱ زند هدل. حسن؛ راهنمای جامع ایرانگردی، ۱۳۷۷، ص ۲۵ و ۲۶.
۲ – زند هدل. حسن؛ راهنمای جامع ایرانگردی، ۱۳۷۷، ص ۲۶.
با فتح دژ کشوین توسط اعراب مسلمان و بنای مسجد در دژ و همچنین توسعه خانه ها در بیرون دژ و بنا شدن مدینه موسی و مدینه مبارکه در شمال حصار شاهپوری و نهایتا اسکان جمعیت مهاجر اعراب برای حفاظت از مرز خلافت اسلامی در مقابل دشمنان؛ می توان گفت که دژ کشوین رفته رفته به یک شهر مسی-نظامی تبدیل شد. در این تغییر بنیادین سازمان فضایی شهر از شار ساسانی به شهر اسلامی تبدیل می شود.
با توجه به روایات تاریخی در قرن اول و دوم از محل مدینه موسی و مدینه مبارکه که در دوره های بعدی تخریب و جزو محلات شدند، مدینه موسی در محله دزج و جوسق و مدینه مبارکه در محله دستگرد قرار می گیرد. دلایل موقعیت استقرار دو شهر جدید نسبت به شهر قدیم را می توان در بدو امر در وجود مزارع و باغات حاشیه شهر قدیم جستجو کرد. همچنین شهر از شمال بیشتر مورد تهدید دشمنان بود. قرارگیری شهرهای مذكور -كه به عنوان دژ نیز از آن ها یاد شده است- امنیت شهر قدیم (مدینه عتیقه) را تأمین می کرد. علت توسعه نیافتن شهر در جنوب مدینه عتیقه را می توان ناشی از عوامل طبیعی و انسانی دانست. وجود باغات و مزارع و گورستان بزرگ شهر نیز خود عواملی برای عدم چنین گسترشی است.
بلاذری در کتاب فتوح البلدان آورده است: گویند که چون موسی هادی به ری می رفت به قزوین آمد. شهری را مقابل آن بنا کرد که به شهر موسی معروف است. زمینی را به نام رستم آباد خریداری کرد و آن را به امور شهر موسی وقف نمود. عمرو رومی آزاد کرده وی والی آن شهر شد و پس از وی محمد بن عمرو به این مقام رسید. مبارک ترکی دژی ساخت که به نام شهر مبارک خوانده می شود. جمعی از موالی در آن مقیم اند.» (بلاذری، ۱۳۳۷ ؛ ص ۴۵۳)
حمدالله مستوفی نیز در کتاب تاریخ گزیده درباره قرن اول و دوم پس از اسلام نوشته است: … و چون دولت خلافت به هادی موسی بن مهدی عباسی رسید، او شهرستان دیگر در جنب آن بساخت و مدینه موسی نام کرد و اتباع خود در آنجا ساکن گردانید و آن شهر اکنون داخل محله دزج و جوسق است و آن کوچه را شهرستانک خوانند و مبارک ترکی مملوک هادی خلیفه، هم در آن زمان شهرستانی دیگر در آن حدود بساخت و کسان خود در آن نشاند و بنام خود منسوب کرد و آن شهرستان اکنون باغی است داخل محله دستجرد و دزج و مبارک آباد خوانند.» (مستوفی، ۱۳۶۴ ؛ ص ۷۷۵)
محصولات سبز” و شیوه های تجاری در سال های اخیر رایج تر و رایج تر شده است. نمونه اصلی افزایش استفاده از مواد بسته بندی شده، محصولات قابل بازیافت است. در حقیقت، طبق مطالعه بسته بندی بازیافتی سال ۲۰۱۸، ۶۹٪ از متخصصان بسته بندی این مورد را بررسی و گفته اند که نگرانی زیادی در مورد محیط زیست و مورد بسته بندی های پلاستیکی احساس می کنند. ۹۳٪ معتقدند که این نگرانی فقط به رشد خود ادامه می دهد.
با افزایش تقاضا برای بسته بندی بازیافتی و محصولات سازگار با محیط زیست، لیستی از سه دلیل مهم که چرا راه حل های بسته بندی پایدار مانند سیستم های باندینگ برای تجارت شما ضروری است، آماده کرده ایم:
در صنعت بسته بندی، انواع مختلفی از مواد بسته بندی و پکینگ را برای پاسخگویی به نیازهای مختلف هر شغلی ارائه شده است. با این حال، مواد بسته بندی ساده سازگار با محیط زیست به یک سطح کاملا جدید رسیده است. موادی که برای تسمه بسته بندی، پوشش، مراقبت و غیره به طور عمده برای بسته بندی، جداسازی، انباشت و پلمپ محصولات مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد بسیار محبوب شده اند. زیرا این فرایند باعث خسارت به محصولات تولید کننده نمی شود. مانند تسمه پلاستیکی PP.
این مواد می توانند ۱۰۰٪ تجزیه‌پذیر باشند و یا کمپوست قابل استفاده مجدد. این موضوع برای ساختن راه های بسته بندی محصول بسیار پایدار استفاده می شوند.
طبق یک مطالعه جدید، تولید کنندگان معمولا بین ۱ تا ۱۰ درصد هزینه محصول خود را برای بسته بندی آن اختصاص می دهند. هر چه این درصد کوچکتر باشد، حاشیه سود شما نیز بزرگتر خواهد بود. بنابراین اگر قادر به صرفه جویی در هزینه های بسته بندی برای افزایش بیشتر سود باشید، عالی نخواهد بود؟
علاوه بر کمک به محیط زیست، استفاده از بسته بندی بازیافتی می تواند به شما در کاهش هزینه های مواد کمک کند. این به شما امکان می دهد بیشتر بودجه سازمان خود را به ابتکارات با بازده بالاتر، مانند بازاریابی و خدمات به مشتری اختصاص دهید. راه حل های بازیافتی، نیاز به مواد کمتری جهت پکینگ و بسته بندی محصول دارد. این به معنی هدر رفت کمتر برای محیط زیست است.
این کار باعث کاهش ضایعات و کاهش هزینه می شود. وقتی مواد بسته بندی قابل بازیافت باشد، ضایعات نیز قابل بازیافت هستند. اولا ضایعات نیاز به دفع ندارد (که خود هزینه بر است). دوما ضایعات و دفعی ها دوباره استفاده می شوند و دور ریز خیلی کمتری دارند.
استفاده از راه حل های بسته بندی بازیافتی باعث تقویت چهره و شهرت برند شما می شود. شرکت هایی که دارای برنامه های پایداری هستند، بیشتر مورد توجه مصرف کننده دوستار محیط زیست قرار می گیرند. در حقیقت، بسیاری از مصرف کنندگان مدرن، به ویژه در نسل های جوان، براساس تأثیرات زیست محیطی خود، از این شرکت ها خریداری می کنند.
در گزارشی که اخیرا نین با عنوان چگونه و چرا پایداری در حال بدست آوردن انگیزه با مشتریان است” مشخص شد که محصولات پایدار به طور کلی از رشد نرخ کل محصولات در دسته بندی های مربوطه بهتر عمل می کنند. این روند در حال محو نیست – نیلسن همچنین پیش بینی می کند که خریداران با فکر پایداری تا سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۱۵۰ میلیارد دلار برای محصولات پایدار هزینه کنند.
با توجه به مطالب گذشته در سایت بحث هزینه و قیمت بسته بندی اهمیت زیادی دارد. در ادامه مطلب می خواهیم بیشتر در این باره صحبت کنیم. توضیحاتی که شاید به روند ایجاد جذابیت در قیمت بسته بندی کمک کند. بنابراین یکی از مهمترین مباحث در موضوع خرید کالای بسته بندی شده، هزینه در نظر گرفته شده برای بسته بندی آن است.
بیشتر مشتریان خصوصا طبقات کم درآمد، به موضوع جاذبه قیمت به صورت یک امر حیاتی در محصولاتی که می خرند نگاه می کنند. کاملا واضح است که برای فروش مناسب محصول باید جامعه هدف را مورد توجه قرار داد. اگر محصول برای قشر کم درآمد آماده می شود و یا برای عموم جامعه در نظر گرفته شده است، برای انتخاب نوع بسته بندی نباید هزینه زیادی برای مشتری و تولید کننده داشته باشد.
همانطور که در بالا اشاره شد، انتخاب نوع بسته بندی از نظر قیمت بسیار اهمیت دارد. در بعضی موارد نیاز است که برای بسته بندی هزینه بیشتری شود تا ارزش محصول حفظ شود. برای نمونه محصولاتی که جزئ کالاهای لوکس به حساب می آید، نیاز به بسته بندی شکیل و لوکس دارد. به همین منظور باید برای بسته بندی آن هزینه مناسبی شود. تا حدودی مشخص است که افرادی که محصولات لوکس خریداری می کنند، با قیمت بسته بندی لوکس مشکلی ندارند. چه بسا به آن رقبت هم دارند.
اما در مقابل محصولاتی هستند که درکل هزینه زیادی ندارند و منطقی نیست که قیمت بسته بندی آنها خیلی زیاد باشد.برای نمونه در حوزه بسته بندی مواد اولیه، معمولا نیاز زیادی به بسته بندی لوکس و زیبا نیست. در این موارد معمولا از تسمه بسته بندی استفاده می شود. به لطف حضور تسمه بسته بندی پلاستیکی به جای انواع فی، علاوه بر بحث وزن و سختی بسته بندی، قیمت بسته بندی نیز کاهش یافت. انواع این تسمه ها، شامل تسمه پلاستیکی PP، تسمه بسته بندی پت و کریستال می شود.
جاذبه قیمتی از نظر بسیاری از صنعتگران و تولیدکنندگان آنقدر مهم است که در بازارهای رقابتی به عنوان یک استراتژی نگاه می کنند. استراتژی که در آن باور دارند بسته بندی و جنس ارائه شده باید آنقدر ارزان باشد که خریدار و مشتری برای تهیه آن به خود شک راه ندهد و نیازی به فکر کردن نداشته باشد.
در کنار هزینه باید به کیفیت کار و چند نکته دیگر نیز توجه شود. اگر قرار بر این باشد که به دلیل بسته بندی بد و بی کیفیت، ظاهر و خود محصول دچار مشکل شود، بهتر است اصلا بسته بندی انجام نشود. در همین راستا تولیدکنندگان سعی می کنند به تعادلی بین هزینه و کیفیت بسته بندی برسند. به آن معنا که استراتژی خاصی برای باقی ماندن در بازار رقابت طراحی کنند که از بازار حذف نشوند. بهترین استراتژی زمانی است که مشتری بلافاصله بعد از دیدن محصول، بی درنگ خرید کند.
رقابت خاص با دیگر برندها
در گذشته درباره رسیدن به نقطه ای از طراحی بسته بندی رسیدیم که در آن بتوان با دیگر برندها رقابت کرد. برای مثال در بین محصولات مشابه مانند شوینده ها و یا خوراکی ها شاید تفاوت چندانی نتوان یافت. به همین منظور شرکت ها برای رقابت با یکدیگر از طرح ها و ایده های نو و تازه استفاده می کنند تا بتوانند فروش خود را افزایش دهند.
در کنار جاذبه های ظاهری، جنبه قیمتی هم می تواند جاذبه خوبی ایجاد کند. نمونه های موفقی در تولیدات بعضی از شرکت ها وجود دارد که با کاهش قیمت برای رقابت با محصولات مشابه، توانسته اند سودهای خوبی کسب کنند. از جمله مواردی که برای کاهش قیمت می توان در نظر گرفت، کاهش قیمت بسته بندی است.
یکی از چیزهایی که همواره در حال تغییر است، عادات رفتاری و سبک زندگی مردم است. با تغییر شرایط جامعه و خصوصا پیشرفت های علمی، اجتماعی و فرهنگی، علایق و نیازهای جامعه تغییر می کند. دو نمونه مهم و نسبتا تازه امروز، نیاز به بسته بندی های اینترنتی و بسته بندی های دوستدار محیط زیست است. در گذشته این دو نوع نیاز یا وجود نداشته و یا بسیار کم رنگ بوده است.
با تغییر و پیشرفت جامعه، در ابتدا مواردی مانند دو نمونه بالا، به صورت اختصاصی و با درخواست انجام می شده است. ولی امروزه به اصولی جدایی ناپپذیر در صنعت بسته بندی شده است. بنابراین به وضوح می توان دریافت که سبک زندگی مردم تاثیر زیاد و سریعی بر صنعت بسته بندی می گذارد.
در بالا اشاره شد که تغییرات جامعه تا چه حد می تواند بر صنعت بسته بندی موثر باشد. حال باید دید این موضوع تا چه حد می تواند برای تولید کننده اهمیت داشته باشد.
جدا از درخواست تازه مشتریان برای هماهنگی با شرایط جامعه، میزان اهمیت آن برای تولید کننده هم اهمیت دارد. چه از نظر اقتصادی و چه از نظر امکان پذیر بودن، باید بررسی شود. برای نمونه در بسته بندی های دارویی اولویت با سلامت دارو و طول عمر آن است. شما نمی توانید از مواد بازیافتی و یا بعضی از انواع دوستار محیط زیست استفاده کنید و سلامت دارو را به خطر بیاندازید. همچنین بر عکس در صنعت تسمه بسته بندی، اولویت با استقامت و بازیافتی بودن است. انواع تسمه بسته بندی پلاستیکی مانند تسمه پلاستیکی PP و تسمه بسته بندی پت باید قابل بازیافت باشند.
پس باید شرایط تطابق پذیری با نیازهای جدید را هم در نظر گرفت. اگر در یک صنعت تغییرات جدید به گونه ای باشد که روی قیمت نهایی تاثیر زیادی داشته باشد، مقرون به صرفه نیست. نکته همیشگی فراموش نشود که مشتری علاقه ای ندارد برای بسته بندی هزینه ای پرداخت کند و بسته بندی را جزئی از حقوق خود می داند. باید مراقب بود افزایش هزینه وفق پیدا کردن با انتظارات جدید، به اندازه ای نباشد که نتوان با محصولات مشابه رقابت کرد.
تغییرات در الگوهای رفتاری جزئی مردم
چیزی که بسیار به چشم می آید، تغییرات رفتار مردم در جزئی ترین چیزهاست. بسیاری از بسته بندی ها شکل مسافرتی برای محصول به خود گرفته اند. حتی کیف و چمدان ها هم در این مورد تغییرات اساسی داشته اند. بسته بندی ها در بسیاری از موارد باید بتوانند چند نوع کاربردی را پشتیبانی کنند. برای نمونه ممکن است نیاز باشد بسته بندی، امکان فروش اینترنتی و جابجایی ساده را کنار امکان ایستادن در قفسه های فروشگاهی و حمل شخصی را داشته باشد.
نمونه دیگری از این علایق مشتریان به محصولاتی در وزه ورزش است. امروزه توقع بر این است که علاوه بر کاربردی که محصول دارد، بسته بندی آن هم مطابق با عملکرد کالا باشد.
سافت گیج» در مورد این مطلب عنوان کرده است که کلیت یک بسته، ارزش برند مربوطه را در خود می گنجاند و بسته بندی هویت برند را آشکار می سازد. به عبارت دیگر بسته بندی معرف برند شماست. پس بسته بندی مناسب می تواند باعث رشد برند شود و یا برعکس برند را خراب کند.
در ادامه مطالب گذشته در سایت هتل ایرانیان قزوین، قصد داریم درباره قزوین در دوره ساسانی صحبت کنیم. با هتل ایرانیان یکی از بهترین هتل های قزوین همراه باشید تا بیشتر با تاریخچه قزوین آشنا شوید.
بنای اولیه شهر که در زمان شهریاران دوره ساسانی (شاپور ذوالاکتاف یا اردشیر بابکان) احداث گردیده است، به صورت دژی بوده که برای مقابله با خطرات احتمالی دیالمه بنا شده است. مؤلف مرآت البلدان » بانی قزوین را شاپور فرزند اردشیر بابكان دانسته که شهر را برای مقابله با حملات و سرکشی های دیلمیان بازسازی کرده است. به دستور او قلعه ها و ساختمان های فراوان در آن ساخته شد.
سرزمین دیلم با داشتن راه های کوهستانی، دشت های جنوب البرز و از جمله دشت قزوین را به سواحل دریای خزر پیوند می داد. این پیوند برای دوره ساسانی دارای اهمیت بود. از این رو به تقویت استحکامات این شهر پرداختند. قزوین در موقعیتی بود که می توانست در برابر ناامنی های ناشی از دیلمیان به عنوان دژی در برابر حملات و یورش های ناگهانی مقاومت کند و یا برای مهار شورشیان، بجنگد. شاپور این شهر را شاد شاپور» و به روایتی پاد شاپور» نام نهاد.
حمدالله مستوفی در كتاب تاریخ گزیده» به سال ۷۳۰ هجری قمری، تاریخ بنای شهر را تا سال تألیف كتابش ۱۱۷۸ سال شمسی ذكر می کند. با این احتساب تاریخ پیدایش شهر قزوین تا به امروز بیش از ۱۸۵۰ سال شمسی است. ابن فقیه و مورخ قرن سوم در كتاب اخبار البلدان» نوشته است كه قزوین دژی است كه از هجوم دیلم و ان محافظت می کند و به فارسی كشوین گویند. آنچه كه از متون تاریخی می توان دریافت آن است كه وجه نظامی و امنیتی شهر، قبل و بعد از اسالم بارز بوده است. این از مهم ترین دلایل شکل گیری شهر قزوین است.
با توجه به منابع و مآخذ تاریخی، محله شهرستان همان دژ شاپور پیش از اسالم است. همچنین معلوم می شود كه دژ كشوین از رودخانه اَرَنزك دورتر و به رودخانه دزج نزدیک تر بوده است. به این اعتبار حد غربی آن دژ با قسمتی از مسیر این رودخانه مجاورت داشته است. مسیری كه حدود هفتاد سال است كه به جای آن خیابان مولوی احداث شده است.
با توجه به کم آبی قزوین و عمیق بودن چاه های آب و نیز با توجه به اینكه هنگام ساختن آن دژ، سازندگان با هجوم دیلمیان یا لشكریان یاغی رو به رو بوده اند و ایجاد قنات در آن شرایط بسیار دشوار بوده است. لذا راه وصول به آب مورد نیاز جز چاه، منحصر به استفاده از آب رودخانه و ذخیره كردن آن در آب انبارها بوده است. به این دلیل دژ كشوین یا حصار شاپوری باید نزدیك به رودخانه ساخته شده باشد. ظاهراً چنین نیز شده است. با این توجیه كه دو رودخانه بهار آب با چشمه سارها كه آبشان وارد آن دو می شود، به موضع شهر قزوین می رسیده اند. یكی رودخانه اَرَنزك» در شرق و دیگری رودخانه دزج » در غرب. هر دو به صحرای دیزه واقع در دشت قزوین منتهی می گشته اند. (دبیرسیاقی، ۱۳۸۱ ؛ ص ۶۳۰ – ۶۲۹)
هسته نخستین شهر قزوین به آغاز دوره ساسانی بر می رسد. به طور خاص آن را به شاپور اول و دوم نسبت می دهند. آنچه به شاپور اول نسبت داده شده است، شاد شاپور» نامیده می شود. با شهر کنونی قزوین چندین کیلومتر فاصله داشته است. ولی آنچه که به دوران شاپور دوم مربوط می شود، قلعه-پادگانی بوده در داخل همین بافت شهر قزوین.» (ورجاوند، ۱۳۷۸ ؛ ص ۲۲۶)
بررسی صحت دوره ساسانی
با توجیه و دستیابی به ارتباط شار ساسانی و محله شهرستان با استفاده از روایات تاریخی و بررسی اولین نقشه از شهر مربوط به قرن هفتم هجری قمری می توان صحت مطالب عنوان شده را بررسی نمود.
نخست: قرارگیری شهرستان بین دو رود دزج و ارنزک و در میان شهر بزرگ (مدینه عظمی) و باغ ها (البساتین) و مزارع طبق اولین نقشه شهر (زکریا، قرن هفتم).
دوم: زکریای قزوینی از قول ابن فقیه (۲۷۹ هجری قمری) می گوید: اول شهری که شاپور ذوالاکتاف احداث آن کرده در این زمان، آن را شهرستان گویند.» (قزوینی، ۱۳۷۳ ؛ص ۲۱۷)
عکس هوایی بقعه شاهزاده حسین (ع) در سال ۱۲
بر مبنای مطلب نخست، شهرستان محصور در میان شهر بزرگ در قرن هفتم است. دوم بر اساس روایت تاریخی از قرن سوم، شار ساسانی در زمان مذکور شهرستان نامیده می شد. از این رو گفته ی برخی مورخان و مستشرقین مبنی بر قرار داشتن دژ شاپوری در خارج از قزوین رد می شود. به این نتیجه می توان رسید که محل شهرستان همان دژ شاپور پیش از اسلام است. (مجابی، ۱۳۸۸)
در عكس هوایی سال ۱۳۳۴ خورشیدی، در شمالِ گورستان و مقبره ی شاهزاده حسین، در شرقِ خیابان مولوی (مسیر سابق رود دزج)، می توان گذر شمالی- جنوبی و شرقی- غربی هسته اولیه شهر را در محدوده ی مسجد جامع شناسایی کرد. بر مبنای گذرهای تاریخی، حصار بیضوی شار ساسانی را می توان دید.
آتشکده شهر
روایات تاریخی، حاکی از وجود آتشکده و حتی پابرجا بودن آن تا بعد از فتح شهر توسط اعراب است. ولی اشاره دقیقی از تعداد، محل و موقعیت آن ها وجود ندارد. همچنین دلایل و مستنداتی دال بر وجود آتشکده در محل مسجد جامع وجود ندارد. مجموعه تأسیسات موجود در مسجد جامع مربوط به دوران اسالمی است و روی آثار و ابنیه دوره ساسانی بنا گشته است. شاید عبادتگاه یزدان پرستی که حمدالله مستوفی از آن یاد می کند، جزئی از این آثار بوده است. (مجابی، ۱۳۸۸ ؛ ص ۱۶۶)
گورستان کهنبر و بقعه شاهزاده حسین (ع)
محل گورستان کهنبر در دوره ساسانی
گورستان كهنبر قدیمی ترین گورستان شهر است. پیشینۀ آن به دورۀ شكل گیری اولیه شار ساسانی باز می گردد. محل مقبرۀ شاهزاده حسین (ع) قسمتی از گورستان كهنبر است. گورستان مذكور حد جنوبی دژ كشوین است. از این رو حدود هسته اولیه شهر را می توان در شمال محدوده ی مقبرۀ شاهزاده حسین (ع) امروزی ارزیابی نمود.
رافعی مورخ اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم محل مدفن شاهزاده حسین را بزرگ ترین گورستان شهر می داند. او به ذکر خصوصیات آن می پردازد: بزرگ ترین مقابر گورستانی است که یک سوی آن به ماژستان» و دهک» می پیوندد و یک طرف آن به باب کادوک» و راه ارداق » کشیده می شود و طرفی از آن به باب المشبک» می پیوندد. همچنین از پدرم رحمت الله شنیدم که می گفت: در این گورستان مشهدی است معروف به ابن علی ابن موسی الرضا» رضی الله عنه که به خردسالی درگذشته است. همچنین آنجا قبور بسیاری از علویه و شیعیان است.» (گلریز، ۱۳۶۸ ؛ ص ۱۴۰)
بقعه شاهزاده حسین (ع)
حمدالله مستوفی مورخ قرن هشتم نیز در تاری خبرگزیده» گورستان و شاهزاده حسین را به شرح زیر ذکر می کند: مسجد گورستان های آن تمامت داخل شهر است و بهترین آن به کثرت و برکت مقبره ای است که شرقی آن محلت راه ری و غربی آن محلت ارداق و شمالی آن محلت شهرستان و جنوبی آن باروی شهر است. آن را کهنبر خوانند و گویند کهنبر یعنی آنچه کنی همان با خود به گور بری. در آن مقبره به طرف ارداق نزدیک به رودخانه گوری است. از آن یکی از صحابه و در آن مقبره مشهدی است از آن پسر علی بن موسی الرضا.» (مستوفی، ۱۳۶۴ ؛ ص ۷۸۴ – ۷۸۳)
همانطور که در گذشته نیز درباره آن بحث کردیم، هنوز اهمیت بسته بندی در فروش کالای مورد نظر به طور کامل درک نشده است. نکته مثبتی که می توان به چشم پیشرفت در نظر گرفت، بیشتر شدن دقت در نوع بسته بندی است.
همانطور که می دانید، همچنان موضوع بسته بندی به سلیقه و نحوه بازاریابی محصول بستگی زیادی دارد. ولی نکته قابل تامل حرکت به سمت تشخیص اهمیت بسته بندی به عنوان یک صنعت است. کاملا واضح است که محصولات با شرایط یکسان، تنها با بسته بندی بهتر و زیباتر می توانند با هم رقابت کنند.
امروز به برند محصول برای بسته بندی بیشتر توجه می شود. برای مثال برندهای با کیفیت بهتر، از بسته بندی زیباتر و مقاوم تر استفاده می کنند. اهمیت بسته بندی در برند زمانی آشکارتر می شود که مشتریان خرید خود را وابسته به برند محصول می کنند. یعنی وقتی محصولی را خرید می کنند، در واقع برند آن را نیز می خرند. در این بین بسته بندی تاثیر زیادی در انتخاب آنها خواهد داشت. از زیبایی و معرفی کامل برند گرفته تا اطمینان از سلامت و صحت محصول موجود در بسته بندی.
پکیج باید بتواند با خریدار ارتباط برقرار کند. این به آن معنا است که برای طراحی بسته بندی، باید درک مشتری و نیازهای او را در نظر گرفت. درخواست های مشتری و نیاز او برای فهمیدن ویژگی ها و صفات کالا، با توجه به درک و حس مشتری بر روی بسته به شکل مناسب در نظر گرفته شود.
ایجاد تمایز در بسته بندی برای رقابت
اگر مطالب گذشته سایت را مطالعه کرده باشید، درباره اهمیت بسته بندی در ایجاد تفاوت برای مشتری کاملا واضح است. در این جا از این نکته برای پیشی گرفتن از رقبا می توان استفاده کرد. این که تفاوت ها می توانند شامل چه چیزهایی شوند و یا چگونه انجام شود.
زمینه تمایزات بسیار گسترده است. می توان در تصاویر و نوشته های برچسب بسته بندی تمایز ایجاد کرد. یکی از پرقدرت ترین حواس مشتری چشم های اوست. بسیاری از خریداران از ظاهر بسته بندی محصول را شناسایی می کنند. خصوصا اگر برند معروف یا تقریبا شناخته شده ای دارید، این خاصیت را باید با دقت در نظر بگیرید.
نمونه های تاثیر تمایز بسته بندی
گاهی شکل بسته بندی می تواند روی شکل محصول هم تاثیر گذارد. این تاثیر روی شکل کالا می تواند جذابیت آن را برای مشتری بیشتر کند.
رنگ و ظاهر بسته بندی معمولا در خریدار حس های مختلفی ایجاد می کند. باید مراقب بود که به جای بهره برداری صحیح از این خاصیت، باعث تخریب محصول نشویم.
جنس بسته بندی از ابعاد مختلف می تواند در تمایز و انتخاب مشتری تاثیرگذار باشد. برای نمونه به کار بردن تسمه بسته بندی. امروزه یکی از پرکاربردترین انواع آن تسمه بسته بندی پلاستیکی است. انواع مختلفی مانند تسمه پلاستیکی PP و بسته بندی پت دارد. این انواع می تواند به صورت بازیافتی باشد. امروزه این نکته اهمیت زیادی دارد.
بسته بندی عطرها و لوازم آرایشی می تواند الهام بخش انواع سبک زندگی باشد. خریدار با دیدن بسته بندی های الهام بخش راحت تر به آن جذب می شود.
در مورد علت نامگذاری قزوین نظرات متعددی در متن های تاریخی مطرح شده است. هتل ایرانیان قزوین به بررسی این نامگذاری پرداخته است. همراه هتل ایرانیان از زیباترین هتلهای قزوین باشید، تا با هم به جزئیات این عقاید بپردازیم.
تاریخ نگاران عقیده دارند كه واژه قزوین” از جمله این كش وین” گرفته شده است. به این شرح كه وقتی سركرده سپاه كسرا به هنگام نبرد، در صف لشكریان خود خللی دید، با عبارت این كش وین” (یعنی به آن كنج بنگر) زیر دست خود را مأمور رفع خلل كرد. در نتیجه سپاهیان او پیروز شدند. آن گاه در آن محل شهری بنا كردند و آن را كشوین” نامیدند. در دوره اسلامی، عرب ها، این واژه را معرب كرده و آن را قزوین” نامیدند.
عقیده یونانیان در این مورد بر این است كه پیش از دوران هخامنشی، مردمی كه آن ها را كاسی” یا كاسیت” می نامیده اند، در كرانه باختری دریای قزوین می زیستند. به گفته بعضی از تاریخ نگاران یونانی و آریایی، جزو نژاد میت تانی” به حساب می آمدند. این قوم ظاهراً مدت ها پیش از مادها به ایران آمده اند. سپس قرن ها در كرانه باختری دریای كاسپین (خزر) استقرار یافته بوند. نام قزوین نیز از نظر آنان، از نام دریای كاسپین گرفته شده است.
برگرفته از حوادث طبیعی
نگرشی دیگر، وجه تسمیه قزوین را متأثر از موقعیت طبیعی، جغرافیایی و حوادث تاریخی روی داده در آن می داند. گفته می شود كه کوهستان های شمالی قزوین همواره زیستگاه مردمان سركش بوده است. آبادی های دشت قزوین پیوسته دست خوش تاخت و تاز و تاراج طایفه های گوناگون قرار داشته است.
به فرمان حاكم وقت، برای جلوگیری از تاخت و تاز کوه نشینان، یك دژ در مدخل كوهستان شمالی قزوین و دژ بزرگ دیگری برای استقرار سپاهیان در محل كنونی قزوین بنا كردند. اولی را دژ بالا” و دومی را دژ پایین” نامیدند كه با گذشت زمان، نام دژ پایین” دچار دگرگونی شده و به دژپین”، گژوین” و سپس كشوین” تبدیل شده است. در دوران شاپور ذوالاكتاف قلعه ای – در جای همان دژ – بنا كرده و همان كشوین نامیده شد. این نام در دوره اسلامی معرب شده و به قزوین تغییر یافته است.
کهن ترین سند
کهن ترین سند درباره نام” قزوین” نوشته قداثر بن جود” است که در نیمه دوم سده سوم ه. ق می زیست. نام قزوین به فارسی کشوین” خوانده می شد. کتاب فتوح البلدان” نیز آن را کشوین” یاد می کند. حمدالله مستوفی مورخ پر آوازه قرن هشتم ه. ق نیز از این شهر، تحت عنوان کشوین” نام می برد. بعد از حمله اعراب، معرب گشته و قزوین نامیده شده است. مورخین غربی نام قزوین را برگرفته از کاسپین » می دانند.
از نظر لغوی این نام ترکیبی از دو جزء است که وین” بر وزن سین” (برهان قاطع و دهخدا) به معنی درخت، باغ و به ویژه انگور سیاه است. ولی درباره جزء نخست آن معنی روشنی وجود ندارد. در این راستا، استاد علامه دهخدا وجه تسمیه ای را نقل کرده اند و آن اینکه، قزوین مرکب از کزو” به معنای پسته کوهی و ین” نسبت است. به معنای سرزمین پسته که این وجه تسمیه به نظر می رسد به مراتب علمی تر و به حقیقت نزدیک تر باشد.
درباره دلایل اصلی انتخاب بسته بندی و به کار بردن آن بحث کرده ایم. از مقرون به صرفه بودن و راحتی حمل و نقل گرفته تا حفاظت از محصول. این موارد در مورد اجزای بسته بندی مانند تسمه بسته بندی نیز بررسی شد. تسمه بسته بندی پلاستیکی مانند تسمه پلاستیی PP، بسته بندی پت به طور کامل بررسی شد.
همچنین عنوان کردیم که قیمت بسته بندی باید سهم بسیاری کمی از هزینه بسته نهایی را شامل شود. در مواردی این مقدار را حداکثر ۱۰% هزینه تمام شده می دانند. می دانیم که مصرف کننده توقع دارد هزینه بسته بندی برای او رایگان باشد و جهت جلب توجه و رضایت اوست.
اگر بخواهیم موارد عنوان شده را به صورت خلاصه و دسته بندی شده عنوان کنیم، باید به این شکل نگاه کنیم. در حقیقت برای انتخاب بسته بندی باید ظاهر زیبا را در نظر گرفت. محصول باید در داخل آن حفاظت شود و سالم بماند. حمل و نقل آن به سادگی با استفاده از پالت های استاندارد امکان پذیر باشد. برای قرار گرفتن در قفسه ها و جایگاه فروشگاه ها قابلیت ایستایی داشته باشند.
امروزه تنها به کارگیری نکات اصلی انتخاب بسته بندی از سوی مشتری، حکم فرما نیست. عوامل دیگری در پیشی گرفتن از رقبا حضور خود را پررنگ تر کرده اند. تقریبا تمامی کسب و کارهایی که امروزه دوام آورده اند، استانداردهای بین المللی بسته بندی را رعایت می کنند. به این معنا که موارد گفته شده قبل، دیگر عامل فروش بیشتر نیستند. بلکه به عبارتی تبدیل به وم فروش شده اند. اگر کسب و کاری استاندارد بسته بندی را رعایت نکند، از بازار رقابت خارج می شود.
بنابراین در بازاری که تقریبا همه رقبا استانداردهای بین المللی بسته بندی را رعایت می کنند، باید به سراغ عوامل جزئی تر در بسته بندی رفت. برای مثال امروز احساسات مشتری در خرید محصولات اهمیت پیدا کرده است. یا موردی که در مطالب گذشته به آن پرداخته ایم، بحث بسته بندی محصولات اینترنتی است.
قبل از شروع بحث در این رابطه، باید عنوان کرد که منظور از دخالت در انتخاب مشتری، شکل زشت آن نیست. در بسیاری از موارد مشتری دچار سردرگمی است. مثال های آن می تواند عدم شناخت و اطلاع از وجود محصولی خاص باشد. یا در مشتری بین انتخاب چند محصول مردد است. یا مشتری درباره محصولی اطلاعات کافی ندارد و در جستجوی مشخصات دیگری است.
امروزه تولیدکنندگان و فروشندگان تمام تلاش خود را می کنند تا با استفاده از رسانه ها و شبکه های ارتباط جمعی بر روی انتخاب مشتریان تاثیرگذار بگذارند. انتخاب بسته بندی مناسب و جذاب به این حوزه اضافه شده است. یعنی امروزه می توان از صنعت بسته بندی برای جلب نظر و دخالت در انتخاب مشتریان استفاده کرد. اگر بخواهیم منصف باشیم، درصد قابل توجهی از تبلیغات برگرفته از بسته بندی های جذاب محصولات است. اگر بسته بندی محصولی برای خریداران جذابیت داشته باشد، خود عاملی برای تبلیغ و گسترش در شبکه های اجتماعی می شود.
دشت قزوین از دیر باز محل تردد و مهاجرت و استقرار انسان ها بوده است. تپه های تاریخی واقع در جنوب این دشت، معرف قدیمی ترین دوران استقرار در این منطقه است. امروز در هتل ایرانیان قزوین می خواهیم به بررسی تپه های تاریخی دشت قزوین بپردازیم. با هتل ایرانیان یکی از بهترین هتل های قزوین همراه باشید. مهم ترین این تپه ها عبارتند از :
این تپه با وسعت حدود بیست هزار مترمربع، در هشت كیلومتری شمال شرق دهستان سگزآباد” از توابع شهرستان بوئین زهرا قرار دارد. این تپه تقریبا دایره شکل و رأس آن كمتر از یک متر از سطح زمین های اطراف بالاتر است. تاریخ تقریبی استقرار در زاغه به اواخر هزاره ششم قبل از میلاد بر می گردد.
از تپه های تاریخی کم ارتفاع، در فاصله سیصد متری غرب تپه سگزآباد (قره تپه) قرار دارد. بیشتر بقایای باستانی آن در زیر لایه های شن و ماسه ای سیلاب مدفون شده است. بر سفال های به دست آمده از این تپه نقوش هندسی، حیوانی و انسانی دیده می شود. آثار معماری به دست آمده نیز شامل بخش هایی از دیوار خانه ها، كوچه و نمونه كوزه فكاری است. به نظر می رسد كه این تپه به تناوب یا مورد سكونت قرار گرفته و یا به عنوان قبرستان در طول هزاره پنجم تا اول قبل از میلاد مورد استفاده بوده است.
قره تپه (سگز آباد)
یکی از تپه های تاریخی قزوین در شهرستان بوئین زهرا، قرار دارد. طول تقریبی این تپه از شمال به جنوب ۳۴۵ متر و از شرق به غرب ۳۰۰ متر است. اطراف تپه را زمین های كشاورزی فرا گرفته است. تپه زاغه در شمال شرق این تپه و تپه قبرستان در جنوب غربی آن واقع شده اند.
تپه چهاربنه
محوطه تاریخی چهاربنه در ۱۰ کیلومتری غرب شهر بوئین زهرا و در فاصله ۳ و ۴ کیلومتری از محوطه زاغه و قبرستان قرار دارد. شکل طبیعی تپه چهاربنه به صورت یک فرورفتگی به عمق حدود ۲ متر از سطح زمین های اطراف است. مساحتی بالغ بر ۲۰۰۰ متر مربع دارد. سفال های بدست آمده از کاوش ها در این تپه دال بر وجود قدیمی ترین استقرار در دشت قزوین است.
تپه ابراهیم آباد (هزار جلفا)
تپه ابراهیم آباد در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب قزوین و در نزدیکی نیروگاه شهید رجایی و در زمین کشاورزی روستای جلفا قرار گرفته است. ابعاد آن ۲۵۰ در ۲۵۰ متر است. دارای ارتفاع ۸ متری از سطح زمین های اطراف است. بر روی این تپۀ تقریبا ۵ / ۴ هکتاری، تکه سفال های نخودی منقوش، قرمز منقوش و مصنوعات سنگی اعم از ابزارهای سنگی به اشکال مختلف، دور ریز، سنگ مادر و نظایر آن به فراوانی دیده می شود.
روند دوره ای تپه های تاریخی قزوین
در آغاز هزاره اول پیش از میلاد تا زمان تشکیل دولت ماد، سراسر فالت ایران و از جمله منطقه مورد مطالعه شاهد حوادث و وقایع قابل ملاحظه ای بوده است. دولت ها و نیروهای قدرتمندی چون آشور، اورآتور، ایلام، قبایل ماد و سایر قدرت های ساکن منطقه شمال غربی و جنوب ایران نقش آفرینان آن بوده اند.
در حدود قرن نهم پیش از میلاد مادها اتحادیه ای از قبایل مختلف به وجود می آورند که مقر آن در درۀ ابهرچای” (در ناحیه کوهستانی واقع در جنوب و جنوب غربی قزوین) بوده است.
پس از قدرت یافتن آشوری ها و وقوع جنگ هایی مابین آن ها و مادها در حدود قرن هفتم قبل از میلاد، نواحی تحت تسلط آشور به محدوده غرب قزوین و شرق همدان تا قسمت علیای دره قزل اوزن می رسد. قزوین در دوره های اولیه تاریخ به ویژه در دوره مادها و هخامنشیان نیز جزء مناطق مهم ارتباطی به شمار می آمد. در آن زمان، ناحیه كوهستانی جنوب و جنوب باختری قزوین، جزئی از قلمرو مادها به شمار می رفت. همواره اقوام و قبایل مختلف، از جمله آشوری ها و اقوام دیالمه طبرستان، بر آن تاخت و تاز می کردند.
ناحیه قزوین در دوران ماد، آباد بود. با توجه به این که هگمتانه پایتخت آنان بود، سرزمین قزوین به علت ارتباط مستقیم با آن از نواحی پادشاهی به شمار می رفت. در دوره هخامنشیان مردان ناحیه قزوین، به دلیری شهرت داشتند. پیرنیا از مردمانی در ناحیه قزوین یاد می کند که از فرستادن نماینده به نزد اسكندر و اظهار اطاعت خودداری كردند.
شهر قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در تابستان ها با مشکل کمبود آب مواجه می شد. از این رو در طی سال های متمادی، آب انبارهای قزوین در سطح شهر زیاد شد. مرحوم گلریز در کتاب مینودر بیش از ۱۳۰ آب انبار را نام می برد. علاوه بر این آب انبارها، هزاران آب انبار خانگی نیز در منازل وجود داشت. از این رو شهر قزوین لقب شهر آب انبارها را به خود اختصاص داده است. این آب انبارها بعضی مستقل و بعضی دیگر در کالبد سایر ابنیه تاریخی بنا شده و در واقع مکمل آنها است. برخی از آب انبارهای قزوین در شهر مشهور هستند. در جدول زیر نام آنها آمده است.
| آب انبار ملاوردیخان (جنب مسجد و مدرسه ملاوردیخان) | آب انبار سردار بزرگ | آب انبار مصلی |
| آب انبار حاج کاظم | آب انبار سردار کوچک | آب انبار حاج وکیل |
| آب انبار حکیم (حاج آقا) | آب انبار حاج کریم | آب انبار شیشه گر |
| آب انبار نه بازار | آب انبار خندقبار | آب انبار راه چمن |
| آب انبار مسجد جامع | آب انبار مسجد آقا | آب انبار ملاوردیخانی |
با هتل ایرانیان قزوین یکی از بهترین هتل های قزوین همراه باشید تا درباره آب انبارهای قزوین بیشتر صحبت کنیم. هتل ایرانیان همواره مقدم مهمانان گرامی شهر را که برای اقامت هتل در قزوین را انتخاب می کنند، گرامی می دارد.
آب انبار سردار بزرگ، بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران است و در محله راه ری، قرار دارد. بانیان این بنا، محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار بودند. این آب انبار دارای سردری رفیع با قوس جناغی است. راه شیر آب انبار پنجاه پله سنگی دارد. برای دسترسی به آب باید دوازده و نیم متر پایین رفت.
مخزن آب آن، مربع شکل و به ابعاد تقریبی هفده متر است. مصالح به کار رفته در جرزهای آن شفته آهک با روکش ساروج است. قطر آنها در حدود سه متر می باشد. این بنا راه پله ای با ۴۸ پله دارد. فاقد روسازی، نماسازی و کتیبه است. ساختمان به سال ۱۲۲۷ هجری قمری بنا گردیده است.
این آب انبار مقابل مسجد و مدرسه سردار قرار دارد. از بناهای ساخته شده توسط برادران سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار، در سال ١۲۲٩ ه.ق است. سر در آب انبار مزین به کاشی کاری و داخل ورودی آن دارای رسمی بندی و کتیبه ای از سنگ مرمر به خط نستعلیق است. راه شیر آب انبار سی و شش پله دارد. انبار آن، سقفی مرکب از چهار گنبد و چهار هواکش است. ازاره راه پله با سنگ و نمای بنا با آجر و کاشی تزئین یافته است. این آب انبار با مسجد-مدرسه سردار، بر روی هم، مجموعه ای را تشکیل می دهند و هم زمان نیز ساخته شده اند. این آب انبار راه پله ای با ۳۷ پله دارد و چهار شیر در آن کار گذاشته اند.
این آب انبار که یکی از زیباترین و بزرگترین آب انبارهای قزوین است، در انتهای خیابان تبریز قرار گرفته است. این آب انبار، دارای ۳۷ پله است. پوشش سقف آن مسطح بوده و در گذشته، چهار هواکش داشت. امروزه تنها یکی از آنها باقی مانده است. هواکش آب انبار با آجر ساخته شده و دارای تزئینات آجری و کاشی در نما می باشد. واژه علی” به صورت خط بنایی در دو طرف راه پله، در نمای آجری، اجرا شده است. بانیان آب انبار، مرحوم حاج کاظم کوزه گر و حاج اسماعیل قزوینی” هستند. آنها به سال ۱۲۵۶ هجری قمری آب انبار را بنا کرده اند.
این آب انبار در حاشیه شرقی خیابان شهدا و پشت بازارچه قزوین قرار دارد. بانی آن حاج میرزا آقای حکیم بوده است. سردری زیبا با رسمی بندی دارد. در کتیبه آن، تاریخ ١۲۴۴ هجری قمری آمده است. راه شیر آب انبار سی و پنج پله سنگی دارد. مخزن آب انبار از شفته آهک با روکش ساروج ساخته شده و گنجایش آن در حدود نه صد متر مکعب است. در مقابل سردر این آب انبار، سقاخانه ای هم زمان با آب انبار شکل گرفته است.
این آب انبار مقابل مدرسه و مسجد حاج ملاآقای قزوین قرار گرفته است. بانی آن حاجی حسین نامی بوده و کتیبه ای به خط نستعلیق دارد که بر روی سنگ مرمر کنده شده است.
این آب انبار در میانه خیابان سپه قزوین، رو به روی جلوخان و سرِکوچه مسجد جامع کبیر و در شمال مسجد جامع کبیر قرار گرفته است. به گواه کتیبه ورودی آن در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی (١١٠۴- ١٠٧٧ ﻫ.ق) ساخته شده است. سردر آب انبار دارای طرحی ساده و فاقد هر گونه تزیین است. راه شیر آب انبار دارای سی و هفت پله سنگی است. مخزن آن گنجایش ۱٨۰۰متر مکعب آب را دارد. جنس دیواره های آن از شفته آهک و به قطر ۲/۴۰ متر است.
این آب انبار در محله درب کوشک قرار دارد. متصل به مسجد شیشه گر و مشرف به گورستان متروکی به همین نام است. بانی آن حاجی حسین نامی و تاریخ بنای آن ۱۲۵۴ هجری قمری می باشد.
آب انبار نه بازار در کنار مسجدالنبی و توسط حاج ملا عبدالوهاب دارالشفائی به سال ۱۲۶۰ ه.ق ساخته شده است. با چهل و سه پله به راه شیر می رسد. گنجایش مخزن ۲۳۵۰ متر مکعب و با طاق و تویزه پوشش داده شده است.
آب انبار ملاوردیخانی در نزدیکی بازار قزوین و کنار مسجد و مدرسه ای به همین نام ساخته شد. نخست در دوره زندیه به سال ۱۱۷۷ و سپس در سال ۱۲۵۱ توسط ملاوردیخان اول و دوم با گنجایش ۴۰۰ متر مکعب ساخته و بازسازی شد. سی و شش پله تا راه شیر دارد و کوچکترین آبگیر موجود شهر است. رسمی بندی و کاشی کاری، حجاری و کتیبه سنگی به خط ملک محمد قزوینی انجام شد است. مأذنه مسجد را که بر سردر آب انبار قرار گرفته، می توان از ویژگی های آن دانست.
مجموعه بازار قزوین، یکی از مکان های دیدنی شهر قزوین است. در حال حاضر، از آن چند اثر کوچک و قدیمی به جای مانده است. در دوره صفویه، بازارها وسعت یافته اند و هر بازار به صنفی خاص اختصاص داشت. در گذر هر یک از این بازارها مسجد، حمام، سراها، تیمچه ها و قیصریه ای وجود داشت. از آن میان، تیمچه ها مرکز تجارت و قیصریه محل صنعتگران بود. قیصریه قزوین با اتاق های آجری و ارتفاع بسیار زیاد، بخش هایی از بازار قزوین است که به جای مانده است. اگر قصد اقامت هتل در قزوین دارید و می خواهید هنگام اقامت در هتلهای قزوین از بازار قزوین بازدید کنید، با هتل ایرانیان قزوین یک از بهترین هتل های قزوین همراه باشید، تا درباره همه جای آن توضیح دهیم.
این بازار دارای چهار در است. درِ شمالی به تیمچه سرباز؛ درِ جنوبی به تیمچه سرپوشیده، درِ شرقی به سرای وزیر و درِ غربی به چهارسوق کوچکی متصل می شود. بازارچه سعدالسلطنه نیز، از باقیمانده های آثار قدیمی بازار قزوین است. هشتی بسیار زیبایی دارد که به سرای سعدالسلطنه متصل می شود. عمده ترین بناهای مجموعه بازار، عبارتند از: بازار قیصریه، بازار وزیر، کاروانسرای شاه، کاروانسرای وزیر، سرای حاج رضا، سرای پنبه، سرای سعدالسلطنه، سرای سعادت، تیمچه سرباز و تیمچه سرپوشیده.
بیشترین قسمت مجموعه بازار در دوره صفویه احداث شد. در دوره قاجاریه نیز تغییراتی در آن حاصل شده است. از مهمترین تیمچه های بازار قزوین، می توان به تیمچه سرباز، تیمچه سرپوشیده، تیمچه حاج سید کاظم، تیمچه رضوی و تیمچه درویش مهدی اشاره نمود.
سرای سعدالسلطنه به دستور سعدالسلطنه (متوفی ١٣٢۵ﻫ . ق) حاکم وقت قاجاریه قزوین ساخته شد. ارزشمندترین قسمت این بنا، چهار سوق آن است. از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد کاشی کاری شده بزرگی قرار دارد.
چهار طرف گنبد را چهار نیم گنبد با رسمی بندی و نور گیر فرا گرفته است. این موضوع سبب بزرگتر نشان دادن فضا می شود. سرای سعدالسلطنه با وسعتی نزدیک به ۲/۶ هکتار، یکی از کاملترین و بزرگترین سراهای تجاری ایران است.
کاروانسرای حاج رضا که در آخر بازار آجیل فروشان واقع شده است. یک راه اصلی دارد و همچنین دارای یک علافخانه مجلل دوطبقه با حجره های مختلف در پایین و اطاق های قابل ست در طبقه دوم علافخانه است. این کاروانسرا در دوره قاجار ساخته شده است. دارای حیاطی بزرگ است. حجره ها و اتاق ها گرداگرد آن در دو طبقه ساخته شده اند. ورودی کاروانسرا در سمت غربی آن قرار گرفته است. با طاق های زیبایی که در بنای آن به کار رفته است، به صورت یک تیمچه سر پوشیده به نظر می رسد. این سرا دارای طاق ها حجره ها است. طاق نمای ایوان آن دارای قوس جناغی و کاشی کاری در زمینه آجری است.
این راسته با طاق های آجری بلند در بین مسجدالنبی و سرای رضوی قرار گرفته است. همچنین سرای وزیر را به چهار سوق بازار متصل می سازد. قیصریه از شاخص های بازارهای طراحی شده دوره صفویه می باشد.
بنای کاروانسرای رضوی متعلق به عصر سلطنت شاه طهماسب ( ٩٨٣- ٩٣٠ﻫ. ق) صفوی است. این سرا به صورت دو ایوانی ساخته شده اند. مجموعه حجره ها در دو طبقه گرداگرد حیاط مستطیل شکل آن شکل گرفته است. سرای رضوی در گذشته به صورت کاروانسرا بود. از آن به عنوان بارانداز کاروانیان و از شترخان آن برای چهارپایان آنها استفاده می شد.
این کاروانسرا، سرای کوچکی است. کاروانسرای پنبه در جانب شرقی میدان سعادت (میدان مال فروش ها) است که به خیابان اصلی هم راه دارد. در گذشته، این کاروانسرا محل کسب چند تن از بازرگانان بوده و هم اکنون محل بارفروشی است.
این بنا که در محوطه بازارچه وزیر و روبروی قیصریه قرار گرفته است، بنایی دو طبقه است. طبقه پایین حیاطی وسیع دارد. در چهار جانب آن حجره هایی قرار گرفته اند که لچکی های طاق نمای آنها با آجربندی تزئین شده اند. از ویژگی های خاص سرا، لچکی های طبقه بالای آن است. این لچکی ها با کاشی های بسیار زیبایی تزئین شده اند.
این سرا رو به روی در شرقی قیصریه قرار دارد. هشتی ورودی آن دارای حجره هایی با طاق های کاشی کاری است. بر فراز فضای مرکزی ورودی آن، گنبدی آجری قرار گرفته و یک نورگیر به قطر تقریبی یک متر روشنایی آن را تأمین می کند. سرای وزیر دارای حیاطی وسیع است. دور تا دور آن را حجره هایی دو طبقه فرا گرفته اند. این حجره ها بر روی صفحه ای با ارتفاع یک متر از سطح زمین قرار دارد. در جنوب سرای وزیر، حیاط بارانداز و شترخان بزرگی ویژه کاروانیان قرار دارد و دری هم به حیاط سرا دارد.
این سرا در میان بازار قزوین و نزدیک به چهارسوق بزرگ قرار دارد. در جنوبی سرا به طرف بازار لواف ها و نزدیک به حمام جلودار قرار گرفته است. این سرا که بنایی دو طبقه است، گویا محل ضرب سکه بوده است. پیش از جنگ جهانی اول، مرکز فعالیت تجاری بوده و در حال حاضر رونق چندانی ندارد.
سرای گلشن که بانى آن آقا محمد ارباب قزوینی” و حاجى غلامحسین” (از تاجران نامى قزوین) مى باشند، در دوره قاجار ساخته شده و دارای بنایی دو طبقه است. اکنون تعدادی از بازرگانان در این سرا به دادوستد مشغولند.
طبقه فوقانی آن برای مدتی محل شعبه بانک استقراضی روس بود. بانک ملی ایران نیز مدتی آن را در اجاره داشت.
این سرا که مربوط به دوره قاجار است. زمانى حیاط بیرونى خانه حاج محمد حسن شاهرودی” بوده است که او آن را به سرا تبدیل کرد. آنچه باعث شهرت و اهمیت این سرا شده است، نقش این سرا به عنوان پناهگاه مشروطه خواهان در زمان جنبش مشروطیت است. اکنون بخشى از این سرا در خیابان مولوى قرارگرفته است. بقیه آن به صورت پاساژى درآمده که محل بارفروشى است.
تیمچه درویش مهدی قزوین
تیمچه درویش مهدی در میان چهار سوق بزرگ و حمام جلودار و در برابر در جنوبی سرای ضرابخانه واقع شده است. این تیمچه قبلا جایگاه شاهین سازها بود. ولی در حال حاضر محل بار فروشی است.
تیمچه حاج سید کاظم
تیمچه حاج سید کاظم در میان بازار و رو به روی راسته سراج ها قرار دارد. تعدادی از بازرگانان از جمله خود حاج سید کاظم چرم فروش” در آن تجارت می کرده اند. هم اکنون، این تیمچه مرکز چرم فروشی و بار فروشی است.
تیمچه حاج محمد تقی
تیمچه حاج محمد تقی در بازار آهنگرها واقع شده است. در حال حاضر محل بارفروشی است.
بافت قدیم شهر قزوین، دارای خانه های قدیمی بسیار زیبا و با ارزش است. با هتل ایرانیان قزوین از برترین هتل های قزوین همراه باشید تا این خانه ها را معرفی کنیم. هتل ایرانیان همواره در کنار گردشگران عزیز شهر قزوین که هتل در قزوین را به عنوان مکانی برای اقامت خود در نظر گرفته اند، است. هتلهای قزوین از نظر کیفیت در سطح بهترین های ایران است.
برخی از این خانه های قدیمی قزوین عبارتند از:
خانه امام جمعه شهیدی، واقع در محله شهر قزوین، از خانه های قدیمی دوره قاجاریه است. قسمت اندرونی آن از بین رفته و تنها قسمت بیرونی آن در دو طبقه باقی مانده است. اتاق های کوچک کم ارتفاع، در دو طبقه و در دو سوی تالار مرکزی یا مهمانخانه که سقفی بلند دارد قرار گرفته اند. مهمانخانه با خنچه پوش، قاب های چوبی، گچ بری و نقاشی روی چوب و دیوار تزئین شده است.
مقبره دانشمند، فقیه و مفسر دوره صفویه، ملا خلیل بن غازی قزوینی (متوفی ١٠٨٩) و سه فرزند وی: سلمان، احمد و ابوذر در جوار مدرسه وی قرار دارد. بنای باقی مانده از مدرسه پرشکوه وی روزگاری محل حضور دانشمندانی نامی همچون فیض کاشانی، شیخ حر عاملی، ملا رفیعای واعظ، آقا رضی و غیره بوده است. هم اکنون در اختیار بنیاد ایران شناسی شعبه استان قزوین قرار گرفته است.
این بنا اواخر دوره قاجار ساخته شده است. به لحاظ سبک معماری و تزیینات داخلی دارای ارزش می باشد. بنا در سه طبقه در ضلع غربی حیاط قرار دارد. تعداد شش ستون فضای ورودی و ایوان طبقه دوم را تشکیل می دهند. پلکان مرکزی داخل بنا در طبقه دوم به یک راهروی چهار طرفه منتهی می شود. دور تا دور آن را نرده و ستون های تزیینی فرا گرفته است. برخی از اتاق ها نیز دارای تزیینات گچبری با نقش برجسته گل و برگ، مجلس شکار حیوانات و مجلس بزم و نیز طاقچه های تزیینی است.
خانه بهروزی در خیابان امام و در زرگر کوچه واقع شده است. از جمله خانه های قدیمی با شیوه معماری خانه سازی قزوین است. این خانه با حیاط مرکزی اصلی و حیاط های جانبی شکل گرفته است. حیاط اندرونی با تناسبات نیم کشکولی، در دو جبهه دارای شاه نشین های تابستانی و زمستانی می باشد. در دو جبهه دیگر دارای ایوان های طاق نمایی است. شاه نشین اصلی خانه از طریق ایوانی ستون دار، با حیاط بیرونی نیز ارتباط دارد. خانه در دو طبقه زیر زمین و همکف شکل گرفته است. تزئینات آجری لبه بازشوها و ارسی های آن را می توان از جمله تزئینات قابل توجه این بنا دانست.
این بنای دو طبقه با قدمتی بیش از صد سال در خیابان بوعلی واقع شده است. این خانه دارای یک حیاط مرکزی، زیرزمین و اتاق هایی درجهت شمالی، شرقی و غربی است. تزئینات آن شامل: آجرکاری، گچ بری، ارسی های ساده، قاب بندی و همچنین ستون های کلنگی است. گچبری های آن در قالب نقوش اسلیمی، گیاهی و هندسی می باشد.
دروازه های قزوین شامل نُه دروازه می شود که در اطراف آن بنا شده اند. از مجموع نه دروازه قدیمی شهر تنها دو دروازه باقی مانده است؛ که عبارتند از دروازه تهران و دروازه درب کوشک. دیگر دروازه های قزوین امروز به طور کامل تخریب شده اند و درباره آنها اطلاعات زیادی موجود نیست. دروازه رشت، دروازه شیخ‌آباد، دروازه مغلواک یا دروازه همدان، دروازه کندوار، دروازه ساوالان، دروازه راه ری و دروازه پنبه ریسه.
امروز در سایت هتل ایرانیان قزوین یکی از بهترین هتل های قزوین قصد داریم به صورت خلاصه این دروازه ها را بررسی کنیم. همچنین هتل ایرانیان برای عزیزانی که برای اقامت، هتل در قزوین را انتخاب می کنند، تورهای متنوع گردشگری برگزار می کند. هتلهای قزوین همواره استانداردهای خود را بالا نگه داشته اند و خدمات خوبی را ارائه می دهند.
این دروازه از آثار دوره قاجاریه است. بنای دروازه آجری و دارای یک سردر اصلی و دو راه ارتباطی در طرفین است. سردر وسط، دارای عرض و ارتفاع بیشتر و قوس تیزه دار است. این دروازه هشت گلدسته دارد. ورودی اصلی آنها دارای رسمی بندی و کاسه بندی است. دروازه تهران قدیم در انتهای خیابان قدیم تهران واقع است. برای توضیحات بیشتر می تواند به مطلب دروازه تهران قدیم مراجعه کنید.
این دروازه بر خلاف دروازه تهران قدیم، تنها دارای یک نما به سوی خارج شهر است. دروازه درب کوشک دارای یک ورودی با قوس نیم دایره و کلیل است و در طرفین آن، گلدسته ها و طاق نماهایی دیده می شود. نمای خارجی این دروازه دارای کاشی کاری رسمی بندی است. این دروازه در در انتهای خیابان نادری واقع شده است.
یکی از دوازه های قزوین که امروزه به طور کامل تخریب شده است، این دورازه است. دروازه رشت در غرب شهر بوده است و ظلع غربی خیابان تبریز را پوشش می دهد. همانطور که از نامش پیداست، دروازه ای برای ورودی شهر از سمت جاده رشت به کار می رفته است. امروز نام این دروازه از میدان ۲۲ بهمن به چهارراه ۲۲ بهمن تغییر یافته است.
این دروازه که در حال حاضر وجود ندارد. همچنین به دلیل گذر زمان، اطلاعات زیادی از آن باقی نمانده است. این دروازه سمت شمال شرقی شهر قرار داشته و در انتهای خیابان سعدی امروزی واقع شده است. این دروازه در زمان احداث خیابان سعدی، به طور کامل از بین رفت.
نام این دروازه هم از موقعیت قرار گیری و مسیر عبوری از شهر دیگر گرفته شده است. این دروازه که در محله مغلواک ساخته شده بود، مسیر ورود از جاده همدان قدیم بوده است. اطراف این دروازه کاروانسرایی بوده است که بعد از تعریض خیابان تهران، این کاروانسرا نیز از بین رفته است. مسیر جدید جاده همدان به جای دیگری تغییر کرده است. مکان دروازه در جنوب شرقی شهر بوده است.
از دیگر دروازه های قزوین که امروزه اثری از آن نیست، دروازه کندوار است. این دروازه در جنوب غربی شهر و در همین زاویه از امامزاده حسین یا شاهزاده حسین بوده است.
این دروازه هم از بین رفته است. نام این دروازه به دلیل مجاورت با امامزاده حسین از همین برگرفته شده است. در گذشته این دروازه در سمت جنوب شرقی امازاده بوده است. در واقع به همین شکل جنوب شرقی شهر نیز در نظر گرفته می شود.
همانند بیشتر دروازه های قزوین نام این دروازه هم از مسیری که برای آن معرفی می شود گرفته شده است. این دروازه در مسیر راه جاده شهر ری و به طبع آن شهر تهران قرار داشته است. کلیه گاری هایی که جنس و محموله باری به سمت تهران می بردند، از این دروازه می گذشته اند. این دروازه در سمت جنوب شرقی شهر و در کوچه ای که مسجد سنجیده در آن وجود دارد، قرار داشته است.
این دروازه در شرق خیابان طالقانی کنونی قرار داشته است. پس از ساخت خیابان طالقانی، دروازه را تخریب کردند. نام دروازه از محله ای که در آن بوده است، گرفته شد. محله پنبه ریسه. این دروازه نیز در حال حاضر از بین رفته است.
امروز در سایت هتل ایرانیان قزوین قصد داریم یک سری مطلب را شروع کنیم. سری مطلب شامل ابنیه و فضاهای تاریخی شهر قزوین است. بناها به صورت مجموعه از هم تفکیک شده است و در هر مطلب یک مجموعه را توضیح می دهیم. موضوع این مطلب تک بناهای تاریخی شهر قزوین است. هر یک از بناها یه صورت جداگانه یا آورده شده است و یا در آینده به طور مفصل در مطالب جدا بیان می شود.
برای ادامه مطلب با هتل ایرانیان یکی از بهترین هتل های قزوین که همواره در جهت ارتقای سطح اقمتگاه و هتل در قزوین تلاش کرده است، همراه باشید.
یکی از تک بناهای تاریخی که یادگاری از دوران صفویه است، در وسط یک باغ قرار گرفته است. این بنا در دو طبقه ساخته شده و تالار بزرگی دارد. عمارت کلاه فرنگی در روزگار رونق، دارای درهای خاتم کاری، راهروهایی با تزئینات نقاشی، کاشی کاری و طلاکاری جالب بوده است. به مرور زمان، این تزئینات از بین رفته و یا زیبایی اولیه خود را از دست داده است.
سر در عالی قاپو در دوره سلطنت شاه طهماسب (۹۸۳ – ۹۳۰ ه. ق) ساخته شد. در زمان سلطنت شاه عباس اول (۱۰۲۸ – ۹۸۵ ه. ق) به صورت کنونی تغییر شکل یافت. این سردر، ورودی اصلی به دولتخانه دوران صفویه به شمار می آمد.
بنای سردر شامل ایوان رفیع ورودی با قوس تیزه دار و سه ردیف طاق نما در طرفین آن است. گوشواره هایی با ستون، نماهای آجری در دو طبقه نمای سردر را تکمیل می کنند. هشتی متصل به ایوان ورودی به شکل هشت ضلعی است. در طرفین محور ورودی آن اتاق های نگهبانی قرار دارد. در این هشتی پلکان هایی دیده می شود که به طبقه بالا، جایگاه نقاره ن راه می یابند. کتیبه و شباک کاشی تنها تزیینات باقی مانده در ایوان ورودی است. این کتیبه به خط ثلث و به قلم علیرضا عباسی، نقاش و خطاط معروف صفویه است.
تک بناهای تاریخی برج باراجین
میل باراجین یا برج باراجین در فاصله ۱۲ کیلومتری در شمال قزوین، در مجاورت بوستان باراجین، قرار دارد. این برج بر قله کوه و بر روی سکویی هشت ضلعی که حدود یک متر از کف زمین ارتفاع دارد، بنا شده است. این بنا مربوط به قرن ۴ یا ۵ هجری قمری است. رج اول سنگ چین سکوی مزبور با سنگ های صاف و تراش دار چهارگوش بنا شده است. این تنها قسمت از بنای برج است که از سنگ های تراش دار در بنای آن استفاده شده است. طول هر یک از ضلع های هشت ضلعی، ۳ متر و ۷۰ سانتی متر بوده است. بر روی این کوه، نقشه اصلی برج اجرا شده است.
نقشه برج عبارت است از: هشت نیم ستون مدور که بر گرداگرد بدنه مدور اصلی برج، با فاصله های منظم کار گذاشته شده اند. ارتفاع این نیم ستون ها نزدیک به شش متر است. فاصله میان این نیم ستون ها ۷۰ سانتیمتر در نظر گرفته شده است. محیط نیم ستون های مدور ۱متر و ۸۵ سانتی متر است. برجستگی های میان آنها تا بدنه برج، ۶۰ سانتیمتر است.
میمون قلعه
این قلعه یک تک بناهای تاریخی در انتهای خیابان سلامگاه و روبروی در شرقی امامزاده حسین قرار دارد. این قلعه مربع شکل و با ابعاد تقریبی حدود ۷۰ متر با خشت های ۳۰ سانتیمتری ساخته شده است. این بنا دو طبقه دارد. طبقه فوقانی آن از یک تالار چلیپایی و اتاق هایی در اطراف تشکیل شده است. طبقه زیرین آن شامل یک شبکه راه های ارتباطی است. برخی این قلعه را از بقایای مدینه موسی که به امر موسی الهادی خلیفه عباسی در سال ١۶٨ﻫ.ق بنا شد و برخی دیگر آن را منسوب به میمون بن عون کاتب می دانند. سفالینه های به دست آمده قدمت بنا را تنها تا دوره آل بویه به عقب می برد.
به گواهی تاریخ، سرزمین قزوین همواره یکی از کانون های مولد میراث فرهنگی و تمدن گران سنگ ایران زمین بوده است. نام دانشمندان کوچک و بزرگی که از دوران صدر اسلام تا روزگار معاصر بر تارک شهر قزوین درخشیده است. همین امر این شهر را به عنوان مهد فرهنگ و دانش در حافظه تاریخ جاودان کرده اند و شاهد و گواه این مدعاست که میراث فرهنگی بسیاری در شهر قزوین وجود دارد.
در اوایل دوره اسلامی قزوین به پایگاه و مبداء عملیات لشگریان عرب تبدیل شد. از اواخر قرن پنجم هجری قمری تا زمان حمله هلاکو به قلاع اسماعیلیه، سرزمین قزوین تحت تأثیر حوادث نهضت حسن صباح و جانشینان او قرار داشت. قزوین در زمان صفویه به عنوان پایتخت انتخاب شد. به همین دلیل آثار و بناهای متعددی در آن بنا شد.
در دوره قاجاریه، تهران به عنوان پایتخت انتخاب شد. قزوین به علت استقرار در مسیر جاده تهران به اروپا و روسیه، اهمیت قابل ملاحظه ای یافت. در حال حاضر نیز یکی از شهرهای مهم کشور محسوب می شود. کثرت میراث فرهنگی ثبت شده و ثبت نشده تاریخی مربوط به دوره های مختلف همگی نشان می دهند که این شهر سهم زیادی در تاریخ تمدن ایران داشته است. در مطالب بعدی سعی شده تا ضمن بررسی مختصری از آثار و ویژگی های تاریخی، میراثی و هنری قزوین، به برخی از مهم ترین آثار از لحاظ قدمت و دوره ساخت نیز پرداخته شود.
با هتل ایرانیان قزوین، یکی از بهترین هتل های قزوین همراه باشید تا بیشتر با آثار تاریخی قزوین آشنا شویم. هتل ایرانیان به عنوان اقامتگاهی برتر در بین هتلهای قزوین همواره پذیرای افرادی هست که به دنبال اقامت هتل در قزوین هستند.
آنچه که امروز از آثار معماری شهر قزوین باقی مانده است، محصول دوره های مختلف تاریخی است. این آثار گاهی بر روی یک بنای دیگر شکل می گرفتند. گاهی نیز با الحاقات و تغییرات به بنای قدیمی همراه می بودند. از نکات جالب توجه در بررسی آثار تاریخی قزوین در دوره های گذشته، نبود اثر معماری در برخی دوره ها، مانند دوره تیموری در شهر قزوین است. همچنین کثرت آثار دوره قاجاریه نشان دهنده رونق و آبادانی شهر در این دوران است. (مجابی، ۱۳۸۸)
از مقایسه تعداد آثار به جا مانده در دوره های مختلف تاریخی و پراکندگی آنها چند نکته قابل تأمل است. اول آنکه هرچه به دوره معاصر نزدیک تر می شویم تعداد آثار افزایش می یابد. البته امری طبیعی است؛ چرا که گذر زمان باعث فرسایش و تخریب آثار قدیمی تر خواهد شد. ضمن آنکه در هر دوره بر روی برخی بناهای دوره های قبل بنایی جدید احداث می گشته، بنابراین طبیعی است که بیشترین آثار متعلق به دوره قاجار (حدود ۷۰ % آثار) باشد.
اما دوره صفوی از این روند پیروی نمی کند. این موضوع ناشی از پایتخت شدن قزوین و احداث بناهای متعددی می شود که بسیار بی سابقه بوده است. حتی با گذشت زمان و تخریب برخی از آنها، همچنان تعداد قابل توجهی از آثار تاریخی قزوین (حدود ۱۶ %) را به خود اختصاص می دهد. نکته دیگر، فقدان اثر شاخص از دوره تیموری است. همچنین در دوره زندیه با کاهش شدید ساخت و ساز روبرو هستیم. گویا که در این دوره قزوین رونق لازم را نداشته است. (تنها یک آب انبار و یک مدرسه منتسب به این دوره می باشد.)
شکوفایی مجدد شهر قزوین در دوره قاجار، باعث یک جهش در معماری آن شده است. در این دوره در حالی که آثار جدیدی در شهر احداث می شود، بسیاری از آثار دوره های گذشته نیز مرمت و یا بازسازی شده است. همچنین هویت معماری و شهرسازی قزوین متأثر از این دوره می شود.
ساختار میراث فرهنگی قزوین
در تحلیل گونه های معماری نیز چند مورد قابل توجه است که: بیشترین آثار معماری به جا مانده مربوط به مساجد است. ۲۰ مسجد تاریخی در شهر قزوین وجود دارد که ۱۴ باب آن متعلق به دوره قاجار می باشد. همچنین آب انبارها در رتبه بعدی قرار دارند. وجود مساجد متعدد در سطح شهر حکایت از ریشه های مذهبی مردم دارد.
مدرسه در بیشتر دوره ها (ایلخانی، صفوی، زندیه و قاجار) وجود داشته و گویای توجه به آموزش در ادوار مختلف تاریخی در شهر قزوین است.
| نوع آثار تاریخی | تعداد | نوع آثار تاریخی | تعداد |
|---|---|---|---|
| مسجد | ۲۰ | کاروانسرا | ۸ |
| آب انبار | ۱۶ | مقبره | ۸ |
| عمارت (کاخ) | ۱۳ | گرمابه و حمام | ۵ |
| مدرسه | ۱۰ | ||
| جمع کل | ۸۰ |
گونه هایی همچون مسجد، مدرسه و مقبره دارای سابقه طولانی تر و حضور بیشتر در شهر قزوین است.
آب انبارها معمولا در مرکز محلات و در کنار یک کاربری مهم همچون مسجد، حمام و یا مدرسه قرار دارند.
مدرسه صالحیه نمونه ای منحصر به فرد در مدارس ایران به شمار می رود. ترکیب بین کاربری ها و فرم کالبدی آن بسیار بدیع و خلاقانه طراحی شده است. الگوی غالب مساجد قزوین، شبستانی است.
دستورالعمل دستگاه تسمه کش دستی وابسته به برند و انواع آن متفاوت است. به این معنا که تقریبا همه انواع دستورالعمل دستگاه تسمه کش دستی با هم متفاوت است. ولی تفاوت ها در انواع یکسان زیاد نیست. بنابراین تفاوت برندها تنها در جزئیات آنها است و از نظر عملکرد تفاوت خاصی ندارند.
در این مطلب قصد داریم تا شیوه کلی کار با برخی از رایج ترین انواع دستگاه تسمه کش دستی را توضیح دهیم. واضح است هر فردی که قصد کار با آنها را دارد، باید اطلاعاتی کلی از آنها داشته باشد. دستگاه تسمه کش یکی از پرکاربردترین ابزارهای موجود در کارگاه ها و کارخانه ها است.
این دستگاه در بین تولیدکنندگان و صنعت گران بسیار محبوب است. به همین دلیل تقریبا در تمامی کارخانه ها و کارگاه هایی که پک های کارتنی و بسته بندی دارند، وجود دارد. کاربردهای متفاوتی برای انواع دستگاه تسمه کش وجود دارد. برای مثال معمولا از تسمه کش های دستی برای بسته بندی های بسیار بزرگ استفاده می شود. دستگاه های برقی و رومیزی بسیار بزرگ کمتر استفاده می شود. دلیل آن هم ابعاد بزرگ و قیمت زیاد است. دستگاه رومیزی بسیار بزرگ در محل هایی استفاده می شود که دائما بسته بندی بزرگ دارند و سرعت اهمیت زیادی دارد.
از مزایای این نوع دستگاه این است که تقریبا با انواع مختلف تسمه بسته بندی هماهنگ و قابل استفاده است. انواع تسمه بسته بندی پلاستیکی مانند تسمه بسته بندی پت، تسمه پلاستیکی pp و تسمه بسته بندی کریستال قابل استفاده در این نوع دستگاه هست.
کار با تسمه کش دستی بسیار ساده و راحت است. ولی جزئیاتی وجود دارد که دقت نکردن در آنها امکان دارد علاوه بر آسیب رساندن به محصول، به کارگران هم صدمه بزند. بنابراین دستورالعمل باید به درستی اجرا شود.
در شروع کار، بسته بندی را به دور محصول و یا کارتن کالا بچرخانید. از دست چپ برای نگه داشتن قسمتی که تسمه ها روی هم قرار می گیرد، استفاده کنید. به اندازه ۳ سانتی متر از انتهای تسمه را رها کرده و با دست راست بیرون بکشید. تسمه کش و دسته آن را با دست راست نگه دارید.
سمتی که رول در ادامه آن است را از بخش بالایی تسمه کش عبور دهید. انتهای تسمه را از بخش پایینی دستگاه، با استفاده از دسته دستگاه، تسمه را در حدی که پیش بینی کرده اید، بکشید.
ادامه و انتهای تسمه ای که از پشت دستگاه بیرون زده است را به سمتی که قیچی تسمه کش قرار دارد، ببرید. با استفاده از قیچی تسمه کشی، انتهای تسمه را ببرید. از ابزار پرچ برای فشردن بست تسمه استفاده کنید. به این روش تسمه ها به یکدیگر محکم می شوند. اجرای مراحل بالا به ترتیب، می تواند بسته بندی مناسبی را ایجاد کند.
متاسفانه در چند سال اخیر ایران از نظر جایگاه در بین کشورهای منطقه و خاورمیانه عقب مانده است. بسته بندی صادراتی ایران در منطقه افت رتبه داشته است. رتبه ایران از عدد چهارم به رتبه ششم نزول کرده است. (آمار مربوط به سال ۹۶ است.) این موضوع نشان دهنده این مهم است که هرچند علم در زمینه بسته بندی پیشرفت کرده است، ولی ایران نتوانسته است همگام با دنیا حرکت کند. گردش مالی که برای صنعت بسته بندی صادراتی در این سال، ۸ میلیارد دلار در خاورمیانه برآورد می شود. رتبه بندی مشخص شده برای کشورها به این ترتیب است: ترکیه، عربستان، امارات و مصر.
با توجه به این که تبلیغات در جذب بازار و گرایش به محصول اهمیت زیادی دارد، بسته بندی به عنوان جزء کامل کننده تبلیغات شناخته می شود. بنابراین بسته بندی جزء جداناشدنی محصول در بازارهای امروزه است. نتایج یک بررسی و پژوهش موسسه انگلیسی یونایند بیسکوتیس مقادیر جالبی را در اختیار ما قرار می دهد. در محاسبات فروش جزئی و خرده فروشی فروشگاه ها و مغازه ها درصدها به شکلی است که در ادامه آنها را عنوان می کنیم.
مشاهده و دیدن محصول در فروشگاه و خرید در یک نگاه ۴۲% فروش را شامل می شود. میزان فروش با پیشنهاد با پیشنهاد دیگران ۲۵% را در برمی گیرد. خرید از طریق تبلیغات ۱۸% و ارائه نمونه رایگان ۹% از فروش را به خود اختصاص می دهد. روش های دیگر ارائه محصول ۶% از کل فروش را دارد.
با توجه به نتایجی که در بالا مشاهده می کنید، واضح است که بسته بندی مناسب کالا نقش اساسی و بسزایی در فروش محصول دارد. معمولا نیمی از خریداران، محصول را از طریق دیدن و مشاهده خرید می کنند. بنابراین بسته بندی درست و جذاب به فروش بیشتر محصول کمک می کند.
اهمیت توجه به بسته بندی صادراتی
نکات اساسی که در بسته بندی صادراتی باید مورد توجه قرار داد، شامل بازارهای مصرف، توان خرید مردم در بازار هدف، فرهنگ و زبان آنها و علایق مردم در منطقه است. زمانی که هدف را بازارهای رقابتی با تقاضای بالا در نظر گرفته باشیم، تمامی محصولات مشابه با کیفیتی بالا ارائه می شود. همچنین در بسته بندی های آنها حداکثر دقت انجام می شود. هر صنعتی که دقت کافی را در بسته بندی نداشته باشد، از بازار رقابت خارج می شود.
هرچند که پیشرفت در صنعت بسته بندی رشد زیادی داشته است، متاسفانه در ایران همچنان ضعف زیادی دارد. بسیاری از محصولات در کشور ما به صورت فله به کشورهای دیگر صادر می شود. در کشورهای دیگر به صورت بسته بندی های شکیل با قیمت بسته بندی بسیار بیشتر به فروش می رسد.
تفاوت های بسته بندی صادراتی و بسته بندی داخلی
ادامه مطلب دلایلی را عنوان می کنیم که نشان می دهد چرا بسته بندی صادراتی با بسته بندی داخلی متفاوت است.
ویژگی ها و اتفاقات مهم شهر قزوین در قرن هشتم و نهم به طور خلاصه، به این شرح است: شهر داخل باروی بزرگ دارای نه محله بوده است. در زمان حمدالله مستوفی (قرن هشتم) بدین شرح نام برده شده اند:
دو محله در مركز شهر؛ محله شهرستان (همان حصار شاپوری) و محله سكه شریحان. یك محله در شمال؛ جوسق (كوشك). سه محله در شمال غربی و غرب حصار شاپوری؛ دزج، ابهر و ارداق. یك محله در جنوب و جنوب شرقی حصار شاپور؛ ری. دو محله در شرق و شمال شرقی حصار شاپوری؛ صامغان (راه چمان) و پنبه ریسه (دستجرد).»
هفت دروازه شهر قزوین در قرن هشتم نیز بدین شرح است: ابهر، ارداق، ری، صامغان، دزج، جوسق و نیز دروازه پنجه علی در قرن نهم هجری. احداث شدن سی و چهار مسجد، شش مدرسه، نه خانقاه، چهار گورستان (جز گورستان كهنبر). بقاع متبركه از جمله بقعه شاهزاده حسین و پنجه علی. مقابر از جمله مقبره حمدالله مستوفی، قلندر خانه، قنات ها و سد دهل بند، برابر سد شاپور. گذرها و کوچه ها، چون كوچه شهرستانك و كوچه نو و دیلمیه كوچه در فاصله قرن دوم تا نهم هجری. (دبیرسیاقی، ۱۳۸۱ ؛ ص ۳۸۷)
سازمان فضایی شهر در این دوره متشکل از ساختاری منظم است. کل هایی کوچک (محلات) را به هم ارتباط می دهد. محلات نیز هر یک به عنوان کلی کوچک، سازمان فضایی خود را داشته اند. در این میان مقبره شاهزاده حسین و بقاع بزرگان و گورستان همجوار با آن خود به عنوان کلی کوچک مطرح است. مرکزیت سازمان فضایی در این دوره همجوار با مسجد جامع عتیق در محله شهرستان بوده است. ذکر دروازه پنجه علی در قرن نهم با توجه به جایگزینی شهرهای شمالی و کوشک با محلات جدید، می توان حدود دروازه را شمال محله شارستان و جنوب غربی پهنه، یعنی حدود مسجد پنجه علی که در دوره صفوی ساخته شده است، ارزیابی نمود.
وجود گورستان یهود در شمال محله شارستان بیرون از دروازه پنجه علی قابل تطبیق با مقبره چهار انبیاء (پیغمبریه) است. احتمالا حدود مسجد پنجه علی امروزی. از این رو این مسئله، بیانگر مسیر ارتباطی اصلی شمالی-جنوبی شهر یا همان خیابان پیغمبریه در دوره مذکور است. بنابراین شکل گیری خیابان پیغمبریه امروزی را می توان به این دوره نسبت داد. (مجابی، ۱۳۸۸)
درباره این سایت